Renjer laut usul strategik

CADANGAN Kementerian Pertanian dan Industri Asas Tani untuk menubuhkan pasukan renjer laut atau Rela Laut bagi memerangi pencerobohan bot pukat tunda di perairan negara ialah satu usul yang strategik. Cadangan ini perlu disokong tanpa mengira parti mahu pun ideologi politik kerana seperti mana yang dijelaskan oleh Menteri Datuk Salahuddin Ayub sendiri, kewujudan pasukan yang terdiri daripada sukarelawan masyarakat nelayan dan orang awam itu berpotensi untuk berperanan sebagai ‘mata dan telinga’ kepada pihak berkuasa bagi membolehkan penguatkuasaan menyeluruh dijalankan. Strategi sebegini diaplikasikan oleh kuasa besar seperti China yang menubuhkan sebuah armada yang terdiri daripada para nelayan di pelabuhan Pulau Hainan pada 2016 di mana latihan ketenteraan serta subsidi berupa bekalan ais dan minyak diperuntukkan kepada mereka. Para nelayan yang memiliki jumlah kira-kira 50,000 kapal ini turut dilengkapi sistem pengesan kedudukan global (GPS) oleh kerajaan China, manakala Cawangan Jabatan Pasukan Tentera Rakyat ditugaskan untuk melatih mereka mengumpulkan maklumat mengenai kapal-kapal asing serta operasi mencari dan menyelamat demi kedaulatan perairan China. Bagi kita pula pada saat ini, masalah kekurangan aset adalah antara punca yang menyebabkan penguatkuasaan secara menyeluruh tidak dapat dijalankan sedangkan isu pencerobohan bot pukat tunda sudah berlaku sejak sekian lama dan ia membelenggu nelayan kita terutamanya di pesisir pantai. Penubuhan pasukan renjer laut ini hakikatnya secara tidak langsung membantu pihak berkuasa memerangi kegiatan pencerobohan berkenaan yang mengancam hidupan laut terutama di kawasan pesisir pantai. Selain itu, keadaan perairan negara kita yang panjang juga membataskan rondaan dan penguatkuasaan. Maka dengan adanya pasukan renjer laut ini, akan memudahkan saluran maklumat sampai kepada pihak berkuasa untuk diambil tindakan. Pada sisi yang lain, kita juga sudah pun memiliki struktur yang menaungi nelayan sedia ada seperti 103 Persatuan Nelayan di seluruh negara dengan 89 Persatuan Nelayan Kawasan (PNK), 13 Persatuan Nelayan Negeri (PNN) dan satu Persatuan Nelayan Kebangsaan (NEKMAT). Maka kerjasama strategik bagi mewujudkan renjer laut kita sendiri bukanlah suatu idea yang mustahil. Tambahan pula, kegiatan nelayan asing yang menceroboh sehingga 12 batu nautika sememangnya mengakibatkan kerugian dalam kalangan nelayan tempatan kita seperti kos mengganti dan membaiki bubu atau pukat jerut yang dirosakkan mereka. Kegiatan nelayan asing ini juga menyebabkan terumbu karang serta tukun tiruan yang menjadi habitat ikan musnah. Operasi nelayan dan kapal kargo warga asing juga jelas menjejaskan sumber di perairan negara di mana ikan dan sotong semakin berkurangan sekali gus memberi kesan kepada pendapatan nelayan tempatan. Selain daripada impak ke atas kuantiti ikan yang ada, kualiti ikan juga terkesan di mana kini banyak spesies ikan berkualiti tinggi seperti ibu kerisi dan ikan merah sudah hampir pupus, yang tinggal kini kebanyakannya hanyalah ikan kerapu biasa. Pengarah Agensi Penguatkuasaan Maritim Malaysia (Maritim Malaysia) Bahagian Miri, Kapten Fauzi Othman sendiri mengakui bahawa kapal-kapal peronda dari China memang sentiasa dikesan di Perairan Beting Patinggi Ali di wilayah utara negeri Sarawak. Pada Mac 2016 juga Menteri di Jabatan Perdana Menteri, Datuk Seri Shahidan Kassim ketika itu memaklumkan bahawa kerajaan telah mengesan 100 bot nelayan serta kapal pengawal pantai China menceroboh kawasan perairan Malaysia di lokasi berkenaan. Pengerusi Lembaga Kemajuan Ikan Malaysia (LKIM) sebelum ini iaitu Datuk Dr Irmohizam Ibrahim menyokong Akta Perikanan 1985 dipinda bagi mengatasi kelemahan penguatkuasaan undang-undang oleh agensi berkaitan bagi melindungi industri perikanan negara. Malah, beliau turut mencadangkan hukuman yang lebih berat kepada nelayan asing termasuk memusnahkan kapal atau bot mereka yang disabit kesalahan – selain daripada dirampas dijadikan sebagai tukun. Langkah yang sama juga telah dilakukan di Indonesia di bawah visi ‘Poros Maritim Dunia’ mereka. Maka, langkah penubuhan renjer laut juga seharusnya dilengkapi dengan kesediaan pihak kerajaan untuk mengenakan hukuman yang lebih keras ke atas pencerobohan nelayan asing – tiada gunanya kita hanya mengenakan denda yang tidak seberapa dan memulangkan kapal yang menceroboh kedaulatan kita. * Penulis ialah Pensyarah Program Sains Politik Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM)